Zo tikken we ergens in de loop van het volgend jaar al het moment aan waarop er hier meer 65-plussers zijn dan jongeren onder de twintig. In 2040 is ruim een kwart van de Nederlanders ouder dan 65. Dat zijn er bijna vijf miljoen. Van deze groep is een derde - 1,7 miljoen - zelfs boven de 80. De maatschappelijke gevolgen daarvan worden nog duidelijker als je het aantal 65-plussers afzet tegen de beroepsbevolking. In 2050 is de verhouding tussen 65-plussers en het aantal Nederlanders tussen 20 en 65 ongeveer een op twee. Eén ‘inactieve’ Nederlander op twee werkende Nederlanders. 

Een gematigde groei dus. Zo luidt het devies voor Nederland. Als we dat scenario volgen, wonen en werken hier 20 miljoen mensen in 2050. Maar ook dan worden de gevolgen van de ‘grijze druk’ volop zichtbaar. Een verouderende bevolking leidt logischerwijs tot een tekort op de arbeidsmarkt. Denk aan het onderwijs, dat nu al kampt met forse tekorten.

Denk ook aan de zorg. Niet alleen de toename van de zorgkosten is een groot vraagstuk. Ook het aantal handen aan bed speelt een rol. Met een gericht immigratiebeleid is dat niet verholpen. Denk ook aan de woningmarkt. De vraag naar woningen voor eenpersoonshuishoudens zal de komende jaren fors toenemen.

En denk ook aan wat vroeger ‘de oudedagsvoorziening’ heette. In Nederland is dat goed geregeld, mede door de combinatie van AOW en pensioen. We zijn daarin uniek in de wereld. Dit systeem zorgt ervoor dat armoede onder ouderen in Nederland relatief gering is. Relatief in vergelijking met bijvoorbeeld de landen om ons heen.

Maar je hoeft geen rekenwonder te zijn om te begrijpen dat de druk ook hier zal toenemen. Niet alleen financieel, maar ook maatschappelijk. De tegenstellingen tussen generaties kunnen verscherpen. Door de verhoging van de pensioenleeftijd is de verhouding tussen werkenden en niet werkenden een stuk toekomstbestendiger geworden. En ook de vernieuwing van het stelsel is een forse en zeer noodzakelijke stap vooruit om de vergrijzing het hoofd te bieden en het pensioen voor alle generaties betaalbaar te houden.

Maar er is meer nodig. Een bredere aanpak. Want vergrijzing raakt aan alles. Aan zorg, wonen, werken, economie, ethiek. Het raakt aan welzijn, een thema dat Nederlanders en zeker ook onze deelnemers belangrijker vinden dan (financiële) welvaart. 

Deze week start het ‘cross-mediale project’ De toekomst is grijs. Dit is een serie programma’s bij Omroep Max over de vergrijzing. Onderdeel daarvan is een podcastserie met dezelfde titel. Er zijn afleveringen over mantelzorg, verpleegzorg, wonen en werken. Het gaat over ethische dillema’s in de gezondheidszorg - moet een 90-jarige nog een nieuwe heup?

En het gaat ook over Japan. Het land dan nu al grijzer is dan wij in 2050 zullen zijn. Het land waar in 2050 zelfs 80 65-plussers zijn op 100 werkenden. En waar de helft (!) van de vrouwelijke bevolking ouder wordt dan 90.

Wat dat betekent, welke invloed dat heeft op het dagelijks bestaan, welke overheidsmaatregelen werken en welke niet, wordt in de serie fraai duidelijk gemaakt.

Volgens de programmamaker, journaliste Elles de Bruin, is er in Nederland een Deltaplan Vergrijzing nodig. Een Minister van Vergrijzing zelfs. Hoogleraar Paul Scheffer, lid van de Staascommissie, komt tot een vergelijkbare conclusie. Vergrijzing is een onderwerp voor de veel langere termijn. ‘We moeten voorkomen dat we bij elke kabinetswisseling het roer weer omgooien.’ zegt hij in een interview.

Wie ben ik om hen tegen te spreken? Ik zou het toejuichen als het onderwerp een prominente plek krijgt aan de formatietafel.  

Regeren is immers vooruitzien. Zeker als het om vergrijzing gaat.

Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.