Waarom hanteert ABP een eigen levensverwachting?

Pensioen | achtergrond

Actuaris Alexander Paulis legt het uit in de rubriek ABP zoekt het uit

10 november 2025

De levensverwachting van Nederlanders is belangrijk voor het berekenen van pensioenen. Maar er bestaat géén standaard levensverwachting. Pensioenfonds ABP gebruikt een andere inschatting dan het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Waarom is dat? En wat betekent dat voor u? Actuaris Alexander Paulis neemt u erin mee.

Waarom is de levensverwachting zo belangrijk voor pensioenfondsen?

“Pensioenfondsen moeten weten hoeveel geld ze later nodig hebben om pensioenen te betalen. De levensverwachting is daarbij erg belangrijk. Als mensen ouder worden, moeten fondsen langer pensioen betalen. Daar is dus ook meer geld voor nodig.”

ABP rekent met een andere levensverwachting dan het CBS. Hoe kan dat?

 “In 2024 ging ABP uit van een levensverwachting van 88,5 jaar voor mensen die 65 zijn. Het CBS spreekt van 81,9 jaar, maar dat cijfer geldt voor pasgeboren kinderen. ABP kijkt dus naar een andere groep en andere cijfers: mensen die bijna met pensioen gaan. Voor een pensioenfonds is dat veel interessanter. Zij moeten weten hoe lang ze pensioen moeten uitbetalen aan mensen die nu stoppen met werken. Als we de levensverwachting volgens het CBS ook vanaf 65 jaar nemen, komen we uit op 86 jaar. Daarmee is het grootste deel van het verschil dus te verklaren.

Daarnaast kijkt ABP vooral naar mensen die werken. Mensen die ziek zijn, niet kunnen werken of nog te jong zijn, vallen buiten die groep. En mensen met werk en inkomen leven vaak gezonder en worden gemiddeld ouder. Dat is eveneens een reden waarom de levensverwachting waarmee ABP rekent hoger ligt.

ABP gebruikt overigens een speciale tabel van het Koninklijk Actuarieel Genootschap (AG). Die kijkt naar sterftecijfers in Nederland én andere landen. Het CBS kijkt alleen naar de hele Nederlandse bevolking. Ook daarom zijn de cijfers van ABP en CBS niet goed te vergelijken.”

Past ABP de cijfers nog aan voor de eigen deelnemers?

“Ja. ABP kijkt ook naar haar eigen groep: ambtenaren, leraren, militairen en politieagenten. Dat heet ervaringssterfte. Zo sluiten de berekeningen beter aan bij ABP-deelnemers.

Alle pensioenfondsen moeten dit doen. Een onafhankelijke actuaris controleert of het klopt. ABP heeft een voordeel: meer dan 3 miljoen deelnemers. Daardoor kan ABP de algemene sterftecijfers van het AG aanpassen aan de eigen groep. Pensioenfondsen met minder deelnemers hebben vaak te weinig eigen gegevens. Zij gebruiken daarom modellen uit de markt. Zo kunnen ze toch goed inschatten hoe oud hun deelnemers gemiddeld zullen worden.”

Maken fondsen verschil tussen mannen en vrouwen?

“Ja en nee. Vrouwen leven gemiddeld langer dan mannen. Daarom moet er voor vrouwen bijvoorbeeld meer geld worden gereserveerd voor ouderdomspensioen en minder voor nabestaandenpensioen en maakt ABP aparte berekeningen voor mannen en vrouwen.

Voorbeeld: in 2023 verwachtte ABP dat een vrouw van 65 jaar gemiddeld 89,5 jaar wordt. Voor mannen was dat 87,1 jaar. Vrouwen krijgen dus gemiddeld langer ouderdomspensioen. Desondanks betaalt iedereen dezelfde premie. En iedereen krijgt na pensioeningang levenslang ouderdomspensioen, hoe oud hij of zij ook wordt. Dat staat in het pensioenreglement. Uw salaris bepaalt hoeveel premie u betaalt en hoeveel pensioen u opbouwt, niet uw geslacht of levensverwachting.

In het vernieuwde pensioenstelsel verandert dit niet. Er wordt gekeken naar het totale bedrag dat u hebt opgebouwd. Op basis daarvan wordt uw pensioen berekend. Daarbij gebruikt ABP één gemiddelde levensverwachting voor mannen en vrouwen samen. Maar wel gebaseerd op de deelnemerspopulatie (dat heet de man-vrouw verhouding) van ABP. Anders zouden mannen (die gemiddeld korter leven) een hoger ouderdomspensioen krijgen dan vrouwen en dat mag niet. Pensioenen mogen niet verschillen op basis van geslacht. Dat is wettelijk verboden.”  

Hoe ontwikkelt de levensverwachting zich?

“We leven langzaam steeds langer. Ziekten zoals aids of corona lijken op lange termijn weinig invloed te hebben op de levensverwachting. Het zijn achteraf gezien slechts rimpelingen in de cijfers. De levensverwachting stijgt vrij stabiel.”

Hoe houden we het pensioenstelsel betaalbaar?

“De pensioenleeftijd (en AOW-leeftijd) hangt samen met de levensverwachting. Hoe ouder we worden, hoe later we met pensioen gaan. Dat beweegt met elkaar mee. Zo houden we het stelsel betaalbaar.

Nu is het zo: stijgt de levensverwachting met 1 jaar, dan gaat de pensioenleeftijd met 8 maanden omhoog. Sommigen vinden dat dit gelijk op moet gaan. Dus dat de pensioenleeftijd net zo hard meegroeit als de levensverwachting. Daar beslist de overheid over, niet de pensioenfondsen.”

Wat doet een actuaris?

Een actuaris is een specialist in cijfers en risico’s. Hij of zij rekent uit hoeveel geld er nodig is om alle pensioenen nu en later te betalen. Daarbij kijkt de actuaris naar:

  • Hoe oud mensen gemiddeld worden
  • Hoeveel premie er binnenkomt
  • Hoeveel rendement de beleggingen opleveren
  • Hoeveel pensioen er moet worden uitgekeerd

De actuaris draagt er zo aan bij dat het pensioen eerlijk en betaalbaar blijft en of alles volgens de regels gaat.

Ook interessant voor u

  • Vraag van vandaag: Wat gebeurt er met mijn pensioen bij een scheiding?

    Pensioen

    28-08-2025

    Gaat u uit elkaar? Lees wat dit betekent voor uw pensioen. Bekijk wat u moet doorgeven aan ABP.

    Meer over scheiden en uw pensioen
  • Pensioen opbouwen? Daar begint u al mee vanaf uw 18e

    Pensioen

    09-07-2025

    Pensioen voelt vaak als iets voor later. Toch bouwt u al vroeg pensioen op.

    Lees meer over uw pensioenopbouw
  • Vraag van vandaag: "Waarom vraagt ABP om een bewijs van leven?"

    Pensioen

    11-09-2025

    We leggen uit waarom ABP vraagt naar een bewijs van leven aan gepensioneerden in het buitenland.

    Meer over de ADV