Het Rimpeleffect heet het rapport dat de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) hier begin september over uitbracht. Fraaie titel, die niet alleen verwijst naar de fysieke tekenen van het ouder worden, maar ook naar de maatschappelijke gevolgen. Denk aan het effect van een steen in de vijver. Die golfjes rimpelen alle kanten op.

Het mooie van dit rapport is dat het niet blijft steken in abstracte voorstellen of sombere vooruitzichten. Integendeel. De RVS denkt in oplossingen en ‘nieuwe denkrichtingen’.

Denk aan fiscale compensatie voor mantelzorgers als de voor de hand liggende financiële ‘incentive’ in onze vergrijzende samenleving. In het verlengde daarvan: de overheid kan ook stimuleren dat bedrijven het abonnement op een boodschappendienst vergoeden voor mantelzorgende werknemers. 

In interviews naar aanleiding van de publicatie van het rapport, toont RVS-voorzitter Jet Bussemaker zich optimistisch over tal van initiatieven op regionaal niveau. Daar slaan provincies en gemeenten de handen ineen om de zorg hanteerbaar en betaalbaar te houden. Zoals in de Achterhoek. Daar zijn plannen voor ‘woonzorgzones’ in de steden en grote dorpen, waar ouderen vanuit buitengebieden naartoe kunnen verhuizen. En Bussemaker noemt ook bemoedigende buurtinitiatieven om wijken levendig en leefbaar te houden. Van vrijwilligers in Zeeland die samen een dorpswinkel runnen tot een dominee in Windesheim die met bewoners een brouwerij begint. Goed voor de sociale cohesie, aldus Bussemaker. Ook voor jongere generaties. “Want als een gemeente voor hen prettig blijft, is er ook minder krimp.”

Als er een ding duidelijk wordt uit al die voorbeelden, dan is het wel hoe breed en veelomvattend het vraagstuk is. En hoe belangrijk een overkoepelende visie op vergrijzing is. Zonder dat ministeries langs elkaar heen werken of tegenstrijdig beleid ontwikkelen. Dat grote plan moet toch echt uit Den Haag komen.

Een jaar geleden schreef ik al een blog over onze ‘blijvend oudere samenleving’. Dat was naar aanleiding van een rapport van de Staatscommissie die de demografische ontwikkelingen in Nederland tot 2050 in kaart bracht. Dat rapport verscheen daags voor de vorige verkiezingen. Nu is er dan – in aanloop naar 29 oktober - Het Rimpeleffect. En weer schrijf ik er een blog over. Dat kan geen toeval zijn. Soms moet je gewoon nóg een keer op de deur kloppen. Laten we hopen dat het megathema vergrijzing dit keer wel de prominente plek krijgt die het in de formatie verdient. Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Zullen we het zo noemen?