‘Het kan niet elke dag feest zijn, terwijl we ook gezonder willen worden’

Nationale Vitaliteitsweek 2022
19 september 2022

De Nationale Vitaliteitsweek is vandaag begonnen. Dit jaar draait deze week om aandacht voor elkaar. Gezondheidsexpert Maaike de Vries vertelt hoe we er qua gezondheid voor staan in Nederland. “We eten te veel, te vaak en te ongezond. En we bewegen te weinig.”

Maaike de Vries is gepromoveerd als gezondheidswetenschapper. Tegenwoordig is ze actief als interim-bestuurder en bestuursadviseur in de gezondheidszorg. “Ik richt me daarbij vooral op hoe het anders, beter, gezonder en duurzamer kan. Zowel voor zorggebruikers als voor professionals in de zorg.” Maaike is verder actief als toezichthouder in de zorg en ze schrijft boeken. Die gaan onder meer over het zorgstelsel en de kosten van de gezondheidszorg. Maar ook over hoe mensen slanker, fitter en vitaler kunnen worden.

Je hebt een boek geschreven over vetverbranding, maar ook over de overgang. Op welke gezondheidsthema’s richt jij je?

“Het centrale thema is onze manier van leven. Wat eten we, hoe slapen we, hoe staan we in het leven? Maar ook: hoe werkt ons lichaam eigenlijk? Als je iets aan je leefstijl wilt doen, helpt het als je beter begrijpt hoe je lichaam werkt. Al mijn boeken over persoonlijke gezondheid hebben te maken met dat thema. Ik kwam erachter dat je een aantal simpele dingen kunt doen om veel gezonder te worden. Die kennis wil ik delen met mijn lezers. De hele dag door eten, is bijvoorbeeld niet slim. Dan verbrand je veel minder vet dan wanneer je 3 keer per dag eet. En het gaat natuurlijk ook om wat je dan eet. Maar simpele veranderingen zijn niet altijd gemakkelijk. Ik kan je uitleggen dat krachttraining heel belangrijk is en waarom. Maar de moeilijkheid zit ‘m in het doen en blijven doen. Gewichtjes tillen, opdrukken: je moet er maar zin in en tijd voor hebben. Veel mensen vinden dat ingewikkeld en dat maakt het voor mij interessant.”

Wat wil je bereiken met je werk?

“Ik probeer een bijdrage te leveren aan een gezondere samenleving. Gezondheid is ingewikkeld en echt meer dan alleen broccoli eten en een stukje hardlopen. Maar beide helpen wel een beetje. Ik vind het enorm fijn om te horen dat zoveel mensen baat hebben bij mijn boeken. En via mijn advies- en toezichthoudende werk zet ik me in voor de gezondheidszorg van vandaag en morgen.”

Hoe (on)gezond zijn we in Nederland?

“We hebben te maken met een bevolking die veroudert. En veroudering brengt natuurlijk ziekten met zich mee. Daarnaast zien we dat er in vergelijking met 50 jaar geleden op veel jongere leeftijd gezondheidsproblemen ontstaan. Onder andere problemen met het gewicht, met de stofwisseling en ziekten die daarmee samenhangen. Mede door die 2 ontwikkelingen hebben we het druk in de zorg.”

Hoe kan het dat we ongezonder zijn dan vroeger?

“Een belangrijke oorzaak zijn de sterk bewerkte voedingsmiddelen. Dat is het eten uit pakjes en plastic zakjes. Die industrie heeft sinds de Tweede Wereldoorlog een enorme vlucht genomen. Terwijl wetenschappelijk onderzoek laat zien dat zwaar bewerkte producten echt wat anders in je lichaam doen dan vers en onbewerkt voedsel. Het maakt een groot verschil of je saus met veel toegevoegde suikers en zetmeel uit een zakje eet of zelf een vers sausje maakt. Onderzoek laat verder zien dat we meer eten van sterk bewerkt voedsel en er ook meer honger van krijgen.

Een andere oorzaak is dat we meer geld hebben dan 50 jaar geleden. Mensen kunnen het zich permitteren om de hele dag door te eten, in plaats van 3 keer per dag. En verder bewegen we gewoon veel te weinig. We pakken de auto, scooter of elektrische fiets om ons te verplaatsen. Overal zijn roltrappen en we doen veel minder lichamelijke arbeid. Tel daar de groeiende stress bij op, en dan heb je het verhaal wel compleet.”

Hoe kunnen we die problematiek het beste aanpakken volgens jou?

“Op persoonlijk niveau zou ik willen zeggen: doe vaker normaal, met groente als basis. Dus geen chocolade frappucino’s, brownies en chips tussendoor. Daar is niets zieligs aan hoor, je kunt zo echt heel lekker eten. Daarnaast is het belangrijk dat mensen aan krachtsport doen, zeker vanaf een jaar of 45. Als we ouder worden, verliezen we namelijk spierweefsel en krijgen we meer vetweefsel. Vet verbruikt minder energie dan spieren, waardoor we automatisch zwaarder worden. Krachttraining helpt tegen dat natuurlijke spierverval.

Als we naar de samenleving kijken, dan moeten we serieus nadenken over maatregelen die de gezondheid verbeteren. Denk bijvoorbeeld aan minder verkooppunten van ongezonde producten. En een verbod op snoep en frisdrank bij middelbare scholen. Het kan niet elke dag feest zijn, terwijl we ook gezonder willen worden. Maar er is geen magische knop die we kunnen indrukken. Het is een combinatie van dingen. Ik denk dat allerlei kleine maatregelen de beleving van mensen op de lange termijn kunnen veranderen. Dat mensen op een punt komen waarop ze zeggen: we willen niet meer ziek worden van wat we eten. Net als in het verleden met roken is gebeurd.”

Met het thema ‘Vitamine AanD8’ draait de Nationale Vitaliteitsweek dit jaar om aandacht voor elkaar. Heb jij ook het idee dat we na corona behoefte hebben aan meer aandacht?

“Ja, absoluut. Wij mensen zijn groepsdieren. We worden gelukkiger als we elkaar opzoeken. Aandacht en verbinding zijn basisbehoeften. Die dragen ook bij aan onze vitaliteit. Je kunt heel gezond eten en veel sporten, maar als je eenzaam bent, dan voel je je toch niet lekker.”