‘ABP moet de Tesla van de pensioensector worden’

Hoogleraar transities en duurzaamheid Jan Rotmans over het beleggingsbeleid van ABP
8 mei 2020

Professor Jan Rotmans (Erasmus Universiteit Rotterdam) is een maatschappelijk gedreven wetenschapper en geldt als dé autoriteit op het gebied van klimaat verandering en duurzame transities. En hij is een ‘opbouwend kritische’ ABP-deelnemer.

Wat doet ABP in uw ogen goed als verantwoorde belegger?

‘Het is goed dat ABP de Duurzame Ontwikkelingsdoelen als richtsnoer gebruikt en een methodiek heeft ontwikkeld om die door te vertalen naar concrete beleggingen. Op die manier krijgen die doelen handen en voeten. Ook ben ik blij dat in het nieuwe beleid beleggingen in kolenmijnen en teerzand worden uitgefaseerd. Tot slot juich ik het toe dat ABP zich niet alleen richt op klimaat, maar ook oog heeft voor andere transities, zoals de overgang naar de circulaire economie’

Op welke punten toont ABP nog te weinig leiderschap?

‘Het mag wel een tandje sneller en ambitieuzer. Ik begrijp wel dat ABP niet zegt dat het morgen uit fossiele energie stapt. Maar zet dan een punt op de horizon en zeg: ‘Over tien jaar beleggen we niet meer in fossiele energiebedrijven en vanaf nu werken we daar naartoe. We stoppen nu met investeren in kolen, over vijf jaar met olie en over tien jaar met gas’. ABP is het grootste pensioenfonds van Nederland en een van de grootste ter wereld. De Nederlandse pensioenfondsen lopen wat betreft duurzaamheid voorop. Dus als er één pensioenfonds is dat leiderschap kan tonen… Ik ben ervan overtuigd dat als ABP deze stap zet, andere grote beleggers volgen.’

De energietransitie vraagt inspanningen van ons allemaal, niet alleen van pensioenfondsen toch?

‘Dat klopt, maar dat ontslaat niemand ervan om verantwoordelijkheid te nemen en naar vermogen bij te dragen. In Nederland nodigen we iedereen aan tafel om samen tot een aanpak te komen, zoals in het klimaatakkoord. Daar is niets mis mee. Maar échte transities verlopen niet via een polderakkoord. Die ontstaan door technologische doorbraken of doordat een belangrijke partij – zoals ABP – leiderschap toont en voor de troepen uit durft te lopen. Je moet een koploper hebben, dan volgen vanzelf de achtervolgers, dan het peloton en ten slotte de achterblijvers.’

Moet ABP ook uit fossiele energie als dat rendement kost, en dus ten koste gaat van het pensioen?

‘Pensioen is een kwestie van de lange termijn. ABP zal een transitiestrategie voor de komende jaren moeten ontwikkelen: bouw beleggingen in fossiele energie af en bouw beleggingen in de nieuwe, op hernieuwbare grondstoffen gebaseerde economie op. Doet ABP dat gefaseerd en zorgvuldig, dan is het op langere termijn juist gunstig voor deelnemers, want beleggen in de nieuwe economie levert aantoonbaar minder risico en meer rendement op.’

ABP wil als aandeelhouder invloed uitoefenen op de bedrijven waarin het belegt, ook op bedrijven in fossiele energie. Wat vindt u daarvan?

‘Fossiele energiebedrijven zitten in een spagaat; ze verdienen hun geld nu nog met fossiele energie maar weten dat ze op termijn moeten overschakelen op hernieuwbare energiebronnen. Het is goed om daarover met ze in gesprek te gaan en de grenzen op te zoeken van wat haalbaar is. Maar durf ook een statement te maken als er te weinig vooruitgang is. Stop dan met praten en stap eruit. Druk zetten en leiderschap tonen zijn ook heel effectieve manieren om tot verbetering te komen.’

Als u één ambitie of doelstelling voor ABP mag kiezen, welke zou dat dan zijn?

‘Dat ABP wereldbekend wordt vanwege het leiderschap dat het fonds toont in de energietransitie. Er is een disruptor nodig – zoals Tesla in de auto-industrie – die de pensioensector in beweging krijgt. Tegelijkertijd hoop ik dat ABP een langetermijnvisie ontwikkelt, waarin de energietransitie de opmaat vormt voor een circulaire en bio-based (gebaseerd op natuurlijke materialen red.) economie. Dat gun ik ABP en de deelnemers.’

Dit interview komt uit ons Verslag duurzaam en verantwoord beleggen 2019, dat deze week werd gepubliceerd. Benieuwd naar andere interviews of meer informatie? Bekijk het verslag hier.