Op onze oude dag genieten van een prettige en leefbare wereld. Dat willen we allemaal. Maar wat hebben we ervoor over? Hoe duurzaam willen we leven? En met welke dilemma’s worstelen we? In deze aflevering: Rob Bauer (55), hoogleraar Institutionele Beleggingen aan de Universiteit van Maastricht. Hij vertelt over de duurzame dilemma’s waar hij voor staat in zijn dagelijkse leven en wat hij ervan vindt dat ABP de ambitie heeft om duurzamer te beleggen.
Tussen Rob en ABP lopen verschillende lijntjes. Niet alleen is hij als hoogleraar deelnemer van ABP, ook maakt hij sinds kort deel uit van een groep wetenschappers die het fonds vanuit Nederlandse Universiteiten adviseert over het beleggingsbeleid. In het verre verleden was hij zelf ook werkzaam bij ABP. Rob is onderzoeker en veelgevraagd adviseur op het gebied van duurzaam en verantwoord beleggen. “Dat ik daar veel onderzoek naar doe en over schrijf, wil overigens niet zeggen dat ik zelf de meest duurzame persoon van Nederland ben hoor. Ik ben helemaal voor duurzaamheid, maar worstel net als veel mensen met dilemma’s. En in mijn werk ben ik een wetenschapper, geen idealist. Ik kijk er neutraal en op basis van de feiten naar. Het is wel aardig: toen ik net begon met dit onderwerp te onderzoeken was iedereen kritisch. Nu lijkt het haast wel omgekeerd.”
“Ik ben een wetenschapper dus bij mij zijn de antwoorden zelden zwart-wit. Ik woon in Puth, een dorpje bij Sittard, en rij een hybride auto. Die heb ik vaak nodig omdat de verbinding met het openbaar vervoer hier dramatisch is. Bovendien heb ik een partner in Tervuren. Daar rij ik trouwens niet volledig elektrisch naartoe; er zijn daar amper laadstations. Als het kan, probeer ik met de trein te reizen. Zo ga ik eigenlijk altijd voor afspraken in de Randstad met de trein. Maar ik zou liegen als ik dat alleen vanuit duurzaamheidsoogpunt doe. Ik reis ook met de trein omdat dat comfortabeler is en ik in de trein kan werken.”
“Ik eet eigenlijk alleen vlees bij het avondeten. Niet zozeer vanuit duurzaamheidsredenen, maar vooral omdat ik niet zo’n vleeseter ben. Mijn partner eet vooral vegetarisch, maar maakt het af en toe nog wel voor onze kinderen. We hebben een samengesteld gezin en daarin heeft iedereen zijn eigen voorkeur; sommige kinderen zijn ultra duurzaam terwijl anderen graag vlees eten.”
“De laatste jaren waren de vakanties redelijk dicht bij huis, maar dat was vanwege corona. Voor dit jaar weet ik het nog niet. Of ik ga vliegen of niet hangt van de bestemming af. Dat geldt ook voor de werkreizen. Als ik in Oxford moet zijn, dan ga ik met de trein. Maar dan moet ik eerst met de auto naar Brussel. Want met de trein van Puth naar Brussel? Forget it. Als ik moet reizen kijk ik niet eerst of het wel duurzaam is, maar of het voor mij praktisch werkt."
"Ik organiseer jaarlijks een cursus van een week in Toronto waar pensioenfondsbestuurders uit de hele wereld naartoe komen vliegen om les te krijgen. Al dat vliegen is natuurlijk verre van duurzaam. Maar op die conferentie leert een Zuid-Afrikaanse bestuurder wel hoe zij beter kan toezien op het management van de pensioenfondsen die zij vertegenwoordigen. Dan maak je tóch een positieve impact en dat krijgen we ook terug van de deelnemers aan die cursus. Mijn ervaring is dat het reizen wel is afgenomen – ik werk zelf ook veel meer thuis – maar dat er geen vervanging is voor elkaar in het echt ontmoeten. Je kunt geen internationaal netwerk opbouwen of onderhouden vanaf een scherm. Het werkt op de een of andere manier toch beter als je elkaar in het echt spreekt en écht kunt aankijken.”
“Mijn tactiek is om gewoon minder kleren te kopen. En langer te doen met kleren. Mode boeit me niet zo heel veel, maar je moet nu eenmaal af en toe een nieuwe spijkerbroek kopen. Ik kan helaas niet aan het etiket zien wat de eventuele lijdensweg van de maker van die broek is geweest, dus koop maar wat ik denk dat ‘goed’ is.”
“Ik heb ze allebei. Ik woon in een oude boerderij uit 1860. Die heeft enorm dikke muren; in de winter blijft het hier koud, in de zomer krijg ik de warmte niet weg. De muren zijn niet geïsoleerd. Het huis kan niet anders dan verwarmd worden met gas. Daarnaast heb ik 30 zonnepanelen. Dat is gewoon een goede investering: na 5 jaar was het terugverdiend. Ik heb vaak geïnformeerd voor een warmtepomp, maar leveranciers komen niet eens kijken. Het is kansloos. Het enige wat ik verder nog kan doen is isoleren, maar dan moeten alle vloeren eruit en of dat het allemaal waard is… En ik kan verhuizen, maar dan zadel ik iemand anders op met de problemen. Bovendien zie je dat hoge energielabel ook terug in de prijs.”
“Ik heb destijds in de pers gezegd dat ik de beslissing om uit fossiel te stappen als wetenschapper niet begreep. Jarenlang zei ABP dat praten met deze bedrijven de beste manier was om iets te veranderen. En toen namen ze opeens deze stap zonder enige uitleg over het falen van de dialoog. Ik zat toen ik dit zei trouwens nog niet bij die universitaire adviesgroep. Kijk, ik heb ook kinderen en word óók woest als ik de bestuurders hoor van die bedrijven. Dus als praten niet helpt, dan is stoppen in die zin logisch.”
“Maar wees ook duidelijk wat het betekent als je ermee stopt. Want elke beleggingskeuze heeft gevolgen voor het risico en rendement. En wees realistisch. Wie koopt de aandelen van fossiele ondernemingen die je hebt verkocht? Duurzaam en verantwoord beleggen is niet het enige doel van een pensioenfonds. Er moet ook op een financieel verantwoorde wijze worden belegd zodat pensioenen kunnen worden uitgekeerd. Het samenbrengen van die 2 doelen is niet eenvoudig en veel is nog onbekend. Ook voor mij als wetenschapper. Maar ik denk dat als je helder en transparant bent over je beleggingsbeleid, je echt wel de steun krijgt van deelnemers.”
