Kennen ambtenaren de werkelijkheid van alle dag? Het zou best goed zijn als er meer beleid in Friesland bepaald zou worden. Dan is er meer aansluiting tussen beleid en de behoeften van de mensen in Friesland. Het is één geluid dat we hoorden op de Stenden Hogeschool in Leeuwarden, waar de derde editie van The Future Talks plaatsvond.
De meeste jongeren volgen de HRM-minor ‘Een leven lang inzetbaar’, gericht op de toekomst van de arbeidsmarkt. De studenten buigen zich bijvoorbeeld over een vraag als: hoe kunnen medewerkers tot aan hun pensioen gezond en gelukkig werken? Ze kijken voor deze en andere antwoorden onder andere naar werkgeluk, hybride werken, het aantal burn-outs bij jongere dertigers, goed werkgeverschap, diversiteit en inclusiviteit en motivatie.
Kapot bezuinigd
Sommigen hebben weinig vertrouwen in de overheid, er is veel ‘kapot bezuinigd’. Het volgens de jongeren zwalkende beleid rond de studiefinanciering en de manier waarop de overheid omgaat met de rente op studieleningen is een belangrijke bron van het wantrouwen. Het verbaast de studenten dat ministers geen achtergrond op hun beleidsterrein hoeven te hebben. ‘Kennen ambtenaren de werkelijkheid van alledag wel?”. Deze Friese jongeren hebben weinig op met al te veel ‘ontregeling’. De politie zou echt wel wat harder mogen optreden bij de ongeregeldheden zoals de demonstraties en blokkades door Xtinction Rebellion op de A12. ‘Den Haag’ staat ver af van Friesland. Het zou daarom geen gek idee zijn wanneer beleid meer in Friesland zelf zou kunnen worden bepaald.
Het leven nu
Ondanks dat de landelijke politiek ver weg voelt en ambtenaren de Friese werkelijkheid volgens de studenten niet helemaal in de vingers lijken te hebben, zijn ze over het algemeen tevreden met hun leven. Hoge punten krijgen hun sociale contacten, relaties en opleiding. De meerderheid woont nog thuis, deels vanwege de woningmarkt. Het voordeel is wel dat zo gespaard kan worden. Toch maken ze zich zorgen over de woningnood voor zichzelf en anderen, nu en in de toekomst. Het blijft bizar dat een gescheiden vrouw met kinderen die maar nauwelijks een woning kan vinden, vindt de groep.
Werk, school & vrije tijd
Ze zijn druk, deze studenten, ook met omvangrijke bijbanen. Drie dagen per week is geen uitzondering. Soms lijdt de studie hieronder. “Ik ben elke avond weg door werk, sport, stage of school.”
De balans tussen school, bijbaan en vrije tijd is desondanks best goed. Omdat de meerderheid nog thuis woont, hebben zij minder huishoudelijke taken. Dat maakt het leven makkelijker, en wellicht ook iets goedkoper. De studenten in deze sessie van The Future Talks lenen weinig en sparen veel. Voor als ze wel uit huis kunnen.
Ver vooruit
Deze studenten beseffen dat er een lang werkend leven voor hen ligt. Dat pensioengelden meer in een eigen pot komen, daar zien ze wel de voordelen van in. Ze maken zich zorgen over de vergrijzing en de grijze druk (De verhouding tussen het aantal mensen van 65 jaar of ouder en het aantal mensen van 20 tot 65 jaar). En hopen dat straks – als de demografie het toelaat – de pensioenleeftijd weer naar beneden kan. “Als je je hele leven hebt moeten werken om rond te komen vanwege de hoge lasten én hebt moeten werken voor mensen die al met pensioen waren, dan moeten wij ook eerder met pensioen mogen.”
Toekomst van werk
Door Artificial Intelligence worden simpele baantjes in de toekomst ‘opgegeten’. ChatGPT doet nu al in vijf minuten waar je anders zelf een uur mee bezig bent. Dit gaat banen kosten én opleveren. HR-mensen van de toekomst moeten goed kijken naar wat een medewerker nog kan. Zo zou iemand in een lichamelijk zwaar beroep op latere leeftijd meer leermeester kunnen worden. Het ideaal is een vierdaagse werkweek, met daarin ook nog ruimte voor thuiswerken. Hiermee lijkt de beste balans gevonden te kunnen worden. Het liefst dicht bij de eigen familie. Maar het in huis nemen van de eigen grootouders dat is geen perspectief waar erg enthousiast op wordt gereageerd. Dat lijkt een brug te ver vanwege de privacy. De regio is belangrijk, maar een droombaan is reden om te verhuizen.
