Het levert levenswijsheid op, nieuwe vriendschappen en vooral veel voldoening. 2 ABP-deelnemers die na hun pensioen aan de slag gingen als vrijwilliger, vertellen over hun drijfveren. Ze zijn niet de enigen die het idee hadden dat het verrijkend werkt als je je inzet voor je omgeving. “Ouderen begrijpen steeds beter dat het helpt gezond te blijven als je actief bent en blijft”, zegt Mark Molenaar van de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV).
Ongeveer de helft van de Nederlanders doet minimaal 1 keer in zijn of haar leven vrijwilligerswerk. Dat kan zijn tijdens de schooltijd van de kinderen (voorleesvader of luizenmoeder op school). Maar ook onder ouderen is vrijwilligerswerk in trek. Jessy Benne (65) en Jan Franse (76) besloten na hun pensioen vrijwilliger te worden. Jan ging 10 jaar geleden aan de slag in een hospice in zijn woonplaats Middelburg. En Jessy besloot zich in te zetten voor Alzheimer Café Walcheren in Middelburg.
Jessy werkte lange tijd in Den Haag: eerst als lerares en daarna 10 jaar als directeur. Ze verhuisde later met haar man Ron naar Middelburg toen hij een andere baan kreeg. Ze werkte nog 16 jaar parttime op een school in de hoofdstad van de provincie Zeeland.
In 2012 besloot ze te stoppen met haar baan en in de voetsporen van haar 10 jaar oudere man te treden. Hij was na zijn pensioen aan de slag gegaan als vrijwilliger bij Vereniging de Zonnebloem. Jessy koos bewust voor een andere omgeving. “We wilden elkaar aan het einde van de dag iets te vertellen hebben.”
Het was ook een bewuste keuze om niet als vrijwilliger aan de slag te gaan in het onderwijs. Die tak van sport kende ze al. Ze wilde iets heel anders. Ook al had Jessy wel zo’n 35 jaar met heel veel plezier in het onderwijs gewerkt.
“Maar je neemt wat je geleerd hebt wel mee”, zegt ze. Het gaat haar goed af bij het Alzheimer Café. Van algemeen vrijwilliger werd ze al snel gepromoveerd tot gastvrouw/gespreksleider. “Dan merk je dat je in het verleden ouderavonden voor de hele school hebt gedaan. En zie je de overeenkomsten.”
De overeenkomsten met zijn oude baan en werk als vrijwilliger zijn voor Jan Franse van een andere orde. De 76-jarige Jan ziet zijn inzet als vrijwilliger in de Hospice in Middelburg als een mooie afsluiting van zijn zorgcarrière. Hij was beleidsmedewerker bij de Provinciale Raad voor de Volksgezondheid. “Dat was zorg op beleidsniveau. Het is mooi om na mijn pensioen ook iets op de werkvloer in de zorg te doen.”
Jan draait 4 tot 6 keer in de maand een dienst in de Sint Jans Hospice De Casembroot. Zo’n dienst duurt ongeveer 4 tot 4,5 uur en soms wat langer als er extra handen nodig zijn. “Als er nog van alles te doen is, dan blijf je langer.”
Hij vindt het een mooie plek om vrijwilligerswerk te doen. “Doodgaan hoort bij het leven en we komen er allemaal een keer voor te staan.” Volgens de geboren Middelburger reageren mensen heel verschillend als ze in die fase zitten. Hij vertelt dat hij met de medewerkers en andere vrijwilligers een zo huiselijk mogelijke sfeer probeert te creëren. Zo wordt er gekookt en is er een huiskamer. “We proberen het iedereen die hier verblijft zo plezierig en comfortabel mogelijk te maken. Net als de familie en vrienden die op bezoek komen.”
Het is niet de enige activiteit als vrijwilliger voor Jan. Hij is ook deelnemer én vrijwilliger bij een hardloopgroep. Daarnaast zet hij zich in voor de Stichting Sri Lanka Support. Dit is een organisatie die zich richt op hulp aan kansarme kinderen op dit Zuid-Aziatische eiland.
Petra van Loon is Programmaleider Samen Ouder Worden. Dit platform probeert samen met verschillende vrijwilligersorganisaties en NOV ouderen te stimuleren langer te blijven deelnemen aan de maatschappij. Dat kan door vrijwilligerswerk. Maar er zijn ook andere activiteiten die kunnen zorgen voor zingeving. Ze noemt lid worden van een zangkoor, op de kleinkinderen passen, actief zijn in een sportvereniging. “Het gaat erom wat mensen motiveert als ze met pensioen gaan.”
Zij die kiezen voor vrijwilligerswerk en weten waar hun interesse ligt, kunnen langsgaan bij een vrijwilligerscentrale in of in de buurt van hun woonplaats. Petra van Loon: “Je kan er ook voor kiezen om een keer mee te lopen als vrijwilliger. En dan te kijken of het iets voor je is.”
Jan krijgt geen vergoeding voor zijn vrijwilligerswerk. Hij gaat op de fiets van zijn huis naar de hospice. Vrijwilligersorganisatie Manteling regelt de inzet, scholing en begeleiding van de hospice vrijwilligers. Jessy krijgt alleen een vergoeding voor reiskosten als ze op pad gaat voor het Alzheimer Café. “Die kosten kan ik declareren. Daar zijn vaste regels voor. Ook mogen we als vrijwilligers 1 keer per jaar samen een activiteit doen om de onderlinge band sterk te houden.”
Om het vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties makkelijk te maken, is er een simpele regeling voor onkostenvergoedingen. Blijft die vergoeding onder de 180 euro in de maand en onder de 1800 euro per jaar, dan hoeft er over die vrijwilligersvergoeding geen belasting te worden betaald. Mark Molenaar van NOV: “Dan hoef je geen administratie bij te houden als vrijwilliger. Geen bonnetjes en kilometers bij te houden. De belastingdienst kijkt dan niet naar die vergoedingen.”
Jan en Jessy denken nog niet aan stoppen als vrijwilliger. Ze delen de mening dat het voor veel andere ouderen ook een uitkomst kan zijn. “Ik denk dat het een stuk eenzaamheid kan voorkomen. Zeker als mensen alleenstaand zijn”, zegt Jessy. “En voor degenen die hard gewerkt hebben en met pensioen gaan, kan het helpen te voorkomen dat ze in een gat vallen. Je maakt deel uit van een organisatie. Je kan er veel voldoening uit halen.”
En vooruitkijkend naar het moment dat ze zelf (een stuk) ouder is: “Mijn man en ik hopen dat er ook mensen voor óns klaarstaan als we zelf oud zijn en niet meer mobiel.”
Fotografie: Anda van Riet
.jpg)
