‘Overal waar delfstoffen, zoals ijzer, uit de grond worden gehaald, blijft een ‘rest’ over. De gangbare manier om mijnafval op te slaan is in een dam vlakbij de mijn. Of die dammen veilig zijn, hangt af van of ze goed ontworpen zijn, of het mijnbouwbedrijf zich aan het oorspronkelijke ontwerp houdt, en of ze op de juiste plek staan. Brumadinho laat zien dat het niet altijd goed gaat. Vijf jaar geleden was er ook al een ernstig ongeluk met een afvaldam.’

‘Dat is niet bekend en dat is ook een deel van het probleem. Er is geen centraal register waarin de bouw van afvaldammen wordt bijgehouden. Sommige mijnbouwbedrijven weten zelf niet hoeveel dammen ze hebben. De wereldwijde schattingen lopen dan ook enorm uiteen, van 4.000 tot 18.000. De meeste van die dammen zijn overigens niet meer in gebruik.’

‘Afvaldammen die niet goed zijn gebouwd of die op een gevaarlijke plek liggen, bijvoorbeeld in een gebied waar aardbevingen voorkomen, kunnen instorten of gaan schuiven. Dat is in Brumadinho gebeurd. Nabij gelegen huizen en gebouwen werden bedolven onder modder en afval. Een van de problemen is dat afvaldammen nogal eens hoger en groter worden dan waarmee in het ontwerp rekening was gehouden. Het is namelijk eenvoudiger om een vergunning te krijgen voor uitbreiding van een bestaande dam dan voor de aanleg van een nieuwe.’

‘We wenden onze invloed als belegger aan om de situatie te verbeteren. Na ‘Brumadinho’ heeft de Church of England een samenwerking tot stand gebracht van grote beleggers. Namens ABP en de andere pensioenfondsklanten is APG daar actief bij betrokken. Het doel van dit ‘Mining & Tailings Safety Initiative’ is tweeledig: we willen te weten komen hoeveel afvaldammen er zijn, waar ze liggen en wie de eigenaren zijn. Daarvoor moet er een publiek toegankelijk register komen. En we willen een wereldwijde, onafhankelijke standaard voor veilige afvaldammen.’

‘Aan 726 beursgenoteerde mijnbouwbedrijven is gevraagd of en waar zij afvaldammen hebben; van de vijftig grootste mijnbouwbedrijven hebben er inmiddels veertig geantwoord. Maar de uitdaging is om ook de kleinere bedrijven aan boord te krijgen, want daarvan heeft nog maar ongeveer de helft gereageerd. Binnenkort komen er ook aanbevelingen voor een wereldwijde standaard voor veiligheid en beheer van afvaldammen, opgesteld door onafhankelijke deskundigen. De bedoeling is dat we uiteindelijk een openbaar register hebben van afvaldammen, en dat we mijnbouwbedrijven kunnen houden aan een internationaal geaccepteerde veiligheidsstandaard.’

‘Vale heeft aanvankelijk veel te weinig gedaan om de veiligheidscultuur bij het bedrijf te verbeteren en de slachtoffers te helpen. Tegen het bedrijf en een aantal (ex) medewerkers, waaronder ook de voormalig CEO, lopen inmiddels strafzaken. Onlangs heeft het bedrijf 51 maatregelen aangekondigd om in de bedrijfsvoering meer rekening te houden met mens, milieu en goed bestuur. Aanscherping van de veiligheid en genoegdoening voor de slachtoffers van Brumadinho hoort daar ook bij. We hebben hierover met het bedrijf gesproken en laten weten dat de voorgestelde maatregelen nu ook echt moeten worden uitgevoerd.’