Voorzitter Harmen

Nee, ABP koopt geen onderzeeërs

Blog Harmen
30 april 2024

‘Het kan verkeren’, luidde het levensmotto van de zeventiende-eeuwse toneelschrijver en dichter G.A. Bredero. Die volkswijsheid blijkt nog altijd springlevend. Nog geen vier jaar geleden waanden we ons inwoners van een veilig en stabiel Europa, dromend over eeuwige vrede. Inmiddels houden we de adem in bij de ontwikkelingen aan het front in Oekraïne. In een recent interview met VNO-NCW-voorzitter Ingrid Thijssen viel - niet voor de eerste keer - het woord 'oorlogseconomie'.

Enkele weken daarvoor sprak minister van defensie Kajsa Ollongren publiekelijk en nadrukkelijk de wens uit dat pensioenfondsen, zoals ABP, de staatsoorlogskas zouden spekken - of anderszins best wat meer geld konden steken in de productie van wapensystemen.

Kortom, wat gisteren taboe was, lijkt vandaag nauwelijks nog een punt van discussie.

Het kan inderdaad verkeren.

Investeren in wapens

Als grootste pensioenfonds van Nederland zorgt ABP onder andere voor de pensioenen van iedereen die bij defensie werkt of heeft gewerkt. Dus is het heel begrijpelijk dat er vragen zijn van deelnemers over ons beleid ten aanzien van wapens. En het valt ook goed te verklaren dat 'Den Haag' in deze onrustige tijden verlangend onze kant op kijkt. Want ABP is een grote investeerder. In Europa, wereldwijd, maar steeds ook meer in Nederland.

Maar is dat alles ook terecht?  Klopt het beeld dat over ons leeft?

Daar wil ik toch wel een paar kanttekeningen bij plaatsen.

Een geluid dat ik vaak hoor, is dat ABP helemaal niet in wapens belegt. Dat is echt onjuist. Je kunt het totale bedrag op verschillende manieren berekenen. Volgens de krappe definitie is dat ruim 400 miljoen, ruimer gedefinieerd zelfs 2 miljard.

Strikte regels

Wat wel klopt is dat wij ons houden aan strikte regels en internationale verdragen als het gaat om dit soort investeringen. Want wat je ook van investeren in wapens vindt – en onze deelnemers zijn daar verdeeld over – wij trekken bij sommige producenten een rode lijn. Zo  investeren we bijvoorbeeld niet in bedrijven die kernwapens of essentiële onderdelen daarvoor produceren, we zitten niet in clusterbommen, noch in chemische wapens of landmijnen. En met het uitsluiten van bepaalde typen wapens sluiten we ook een aantal grotere producenten uit. Om de simpele reden dat we geen pensioengeld investeren in bedrijven die dat geld ook zouden kunnen aanwenden voor de productie van ‘foute’ wapens.

Dat raakt aan de kern van onze strategie, onze missie: samen werken aan een goed pensioen in een leefbare wereld. En naar onze stellige overtuiging is een leefbare wereld ook een veilige wereld.
Het maakt onze investeringskeuze misschien beperkter, maar daar staan we vierkant achter.

Investeren is anders dan geld geven

Een tweede misverstand: investeren is heel iets anders dan ergens geld aan geven. Al leek de oproep van de minister wel een klein beetje in die richting te wijzen. Maar dat zal ABP nooit doen. Vóór alles willen wij voor onze deelnemers een goed rendement op onze investeringen. ABP belegt altijd voor de lange termijn. We investeren in de toekomst. Dat doen we weloverwogen, op basis van een duidelijke strategie en een goed afgesteld kompas - en we laten dat over aan onze beleggingsspecialisten.

Maar hoe hard de roep ook klinkt, hoe groot de nood ook is: wij kopen geen tanks of marineschepen.

We investeren wellicht in bedrijven die marineschepen produceren. Als ze voldoen aan onze criteria en als de investering voldoende rendement oplevert voor onze deelnemers. De order om nieuwe schepen te bouwen, moet van de overheid komen, niet van ons. Dat heet rolzuiverheid. Het zou toch wat zijn als u morgen in de krant leest dat ABP drie onderzeeërs laat bouwen.

Innovatie en vernieuwing

Wat doen we dan wel? We investeren wel in industrieën die innoveren. En dat kunnen ook kleinschaliger wapenproducenten zijn of leveranciers in aanpalende sectoren. We beleggen bijvoorbeeld in een - snelgroeiend – Nederlands bedrijf dat uiterst geavanceerde AI-detectiesystemen ontwikkelt om drones te identificeren en te volgen. En we kijken ook naar bedrijven die oplossingen bieden op het gebied van cybersecurity en quantum computing. Investeren in innovatie, dat past bij het beeld van Nederland dat zich steeds verder ontwikkelt als kenniseconomie.

Door in dit soort bedrijven en sectoren te investeren, helpen we de Nederlandse economie vooruit. En we dragen bij aan uw veiligheid.

Daar hebben we over gesproken met de minister.

En dat mag u best weten.

We hebben ook gesproken over een misschien wat verrassende beleggingscategorie in dit verband: vastgoed. Toch is dat niet zo vreemd. ABP heeft onlangs de renovatie en verduurzaming van de Kromhoutkazerne gefinancierd. Zo komt er geld vrij dat de overheid weer voor defensieve doeleinden kan inzetten. Wellicht is dit voor herhaling vatbaar en kan ABP meer investeren in modernisering en verduurzamen van het vastgoed van defensie.

Lange termijn doelen

En tot slot spraken we over de Europese plannen voor meer samenwerking binnen de defensie-industrie. Die plannen voor een pan-Europese aanpak zijn nog pril, maar als we in Europa onze defensie-industrie beter van de grond krijgen, zou dat voor ABP interessante investeringsopties kunnen bieden. Het heeft voldoende schaal, het is voor de meer dan lange termijn en het draagt ook bij aan de verdere ontwikkeling van onze nationale economie.

Dan heb je het écht over goed renderende investeringen in een leefbare en veilige wereld.

En daar zien wij, zoals u weet, wel toekomst in.