‘Je ziet niet aan de buitenkant of iemand schulden heeft’

Week van het Geld-ambassadeur Edson da Graça
28 maart 2022

Geld maakt niet gelukkig. Maar als je het niet hebt, dan maakt dat je ongelukkig. Acteur, stand-up comedian en presentator Edson da Graça spreekt uit ervaring. Ooit zat hij enige tijd behoorlijk in de schulden. “Wat ik miste was overzicht en rust.”

Op de vraag of hij zich een ambassadeur voelt, zegt Edson da Graça dat hij zou willen dat anderen dit zo zien. Hij gaat in het kader van de Week van het Geld op een school vertellen over het hebben van schulden (en hoe dit te voorkomen). Het is volgens Edson een ontzettend belangrijk onderwerp. Zelf zat hij tussen zijn 23e en 36e in de schulden. “Dat waren jaren dat ik echt plezier had moeten hebben. Maar het was juist een moeilijke tijd. Ook al heb ik het mezelf nog moeilijker gemaakt.”

‘Je durft bijna geen hulp te vragen’

Wegkijken is geen optie. Ook al doen veel mensen – jong en oud – dat maar al te graag als ze schulden hebben, volgens Edson. Zo van als ik het niet zie, dan is het er niet. Maar dat is een illusie. Schulden verdwijnen niet vanzelf. Andere herkenbare ideeën die bij mensen met schulden naar boven komen borrelen, zijn gevoelens van schaamte en het idee dat je het zelf moet oplossen. Edson kreeg de steun van een collega op de Mbo-school waar hij indertijd werkte.

“Hulp vragen, daar ligt een taboe op. Omdat je je ervoor schaamt, durf je bijna geen hulp te vragen en dan raak je geïsoleerd”, vertelt hij via Teams over de voor hem lastige periode. De collega van Edson vermoedde echter dat er iets speelde en vroeg door.

De financiële problemen voor de jonge Edson begonnen doordat iemand hem belazerde. Vervolgens vond hij het volkomen legitiem om zichzelf als slachtoffer te zien en dacht hij dat het niet nodig was om zelf naar een oplossing te zoeken. De schulden bleven zich daardoor alleen maar opstapelen. “Maar er is altijd een manier om het beter te maken”, weet hij nu.

Rust in de tent

Mede dankzij de hulp van die ene collega lukte het Edson om overzicht te creëren. Er is best met een schuld te leven zolang je overzicht houdt, meent de ervaringsdeskundige. Schuldenrust noemt hij dit. “Je hebt bijvoorbeeld schulden, maar je weet dat er niets geks (aanmaningen) in de brievenbus zit en dat er geen deurwaarders aankloppen. Dan kun je weer wat van je leven maken, ook al heb je schulden.”

Misverstanden over het hebben van schulden

Het is een misverstand om te denken dat alleen een bepaalde groep mensen in de problemen komen door schulden. Of dat ze het aan zichzelf te danken hebben. “Dat is niet zo. Sommige mensen erven een schuld. Ik ben zelf ook slachtoffer geworden van de toeslagenaffaire. Dat was ook niet mijn schuld.”

Hij heeft leren inzien dat mensen op heel veel manieren in de financiële problemen kunnen komen. “Soms denk je: die mensen zijn rijk. Maar ze kunnen net zo goed schulden hebben. Dat zie je niet aan de buitenkant.”

Valkuilen voor jongeren

Geld is leuk om te hebben. Dat zal iedereen beamen. Maar het bepaalt niet wie je bent, is de boodschap van de Week van het Geld-ambassadeur. “Je bent niet jouw spullen en je bent niet jouw geld. Ik hoop dat jongeren waarde ontlenen aan hun persoonlijkheid en wie ze echt van binnen zijn. Uiterlijk vertoon speelt vaak een grote rol. Dat snap ik wel, maar je kan er ook creatief mee omgaan.”

Hij hoopt veel jongeren te bereiken met zijn verhaal. “Zodat ze niet de stress hoeven te voelen die ik gevoeld heb.”

Sparen voor later

Edson vindt geld nog altijd geen leuk middel. Het kan nare dingen bij mensen naar boven brengen, is zijn ervaring. Zijn relatie met geld is ook nooit goed geweest, voegt hij eraan toe. “Maar ik ben nu wel vooruit aan het plannen en een beetje aan het sparen. Dat kan nu ook eindelijk.”

Een potje voor later, noemt Edson het. “Sparen voor je pensioen is iets waar jongeren nog niet mee bezig zijn. Maar ik hoop wel dat ze zich realiseren dat wanneer je niet meer wilt of niet meer kunt werken, dat je daar een potje voor moet maken.”